Het blijkt dat een (hoog)begaafd kind zich niet laat zien als zeer intelligent, maar vaak als afwijkend. Natuurlijk zijn er geen twee kinderen hetzelfde, maar als we kijken naar begaafde kinderen in de basisschoolleeftijd zien we toch wel bepaalde overeenkomsten. Kenmerken van hoogbegaafdheid bij basisschoolkinderen kunnen zijn:

 

1. Afwijkend gedrag

Dit is niet altijd op school zichtbaar. Soms is het kind op school teruggetrokken maar vraagt het thuis veel aandacht. Het ‘ontlaadt’ zich bij zijn ouders, in een veilige setting, door driftbuien, boosheid en verdriet.

2. Ongebruikelijke woordenschat

De meeste begaafden zijn heel gevoelig op taal. Spreekwoorden worden vaak ‘verbouwd’ en het kind kan genieten van woordspelingen. Sommige kinderen zijn ‘wandelende moppenboeken’ en vinden het fijn om raadsels op te lossen. Jonge kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong kunnen soms talig heel origineel uit de hoek komen. Een kind van vier riep bijvoorbeeld bij een grote wand met schilderijen uit: ‘Kijk mam, een kudde schilderijen!’ Als kinderen ouder worden, komt taal voor hen vaak heel nauwkeurig en kan het zijn dat ze betweterig overkomen omdat ze volwassenen corrigeren. Zo kan een achtjarige bij uitleg over ‘iemand de baas zijn’ in de klas de leerkracht corrigeren:  ‘Dat is geen spreekwoord, maar een gezegde, juffrouw!’

3. Honger naar kennis en vasthoudendheid in vragen stellen

Waar een ander kind genoegen neemt met een uitleg, vraagt een hoogbegaafd kind: ‘Waarom is dat dan zo?’ Ouders ervaren dit eindeloos doorvragen veelal als erg vermoeiend en soms ook als irritant. Een hoogbegaafd kind doet dit echter omdat hij alles wat hij op een dag om zich heen ziet en tegenkomt wil plaatsen in het kader dat hij al heeft. Hij wil de wereld om zich heen begrijpen en stelt vragen vanuit pure fascinatie. Een kind dat veel vragen stelt, is enorm nieuwsgierig en dat is een eigenschap bij kinderen die ervan getuigt dat het goed met ze gaat. Belangrijk om te weten is dat het voor een kind vooral belangrijk is dat er ruimte voor deze vragen is, niet dat papa of mama overal antwoord op weet.

4. Sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel

Een hoogbegaafd kind kan helemaal van slag zijn als een ander onrecht wordt aangedaan, omdat het goed kan redeneren en daardoor kan begrijpen wanneer iets niet ‘klopt’. Een sterk rechtvaardigheidsgevoel is een sterk ‘zijnskenmerk’ van hoogbegaafdheid. Het kan regelmatig leiden tot lastige situaties, zoals bijvoorbeeld van een twaalfjarige brugklasser die een brief aan zijn wiskundedocente schreef met drie punten die aangaven waarom zij onbekwaam voor het vak was! Hij had toch immers in haar lessen gezien dat ze niet kon uitleggen en geen orde kon houden? Dat het voor de docente haar eerste jaar was, liet hij buiten beschouwing. Je snapt: dit werd op school een hele rel met schorsing aan toe, omdat de leerling voet bij stuk hield dat hij in zijn gelijk stond! Voor veel hoogbegaafde kinderen is het een hele leerschool om te ontdekken dat je wel gelijk kunt hebben, maar dat de vorm van hoe je je gelijk brengt ook van belang is.

5. Kritische houding ten opzichte van het eigen functioneren

In eigen ogen voldoet het kind vaak niet aan de eisen die het zichzelf gesteld had. Dit leidt tot frustraties als een kind hoogbegaafd is, omdat dit kind goed kan overzien wat er wel of niet klopt, zowel bij anderen als zichzelf. Dit wordt ook wel perfectionisme genoemd. Tessa Kieboom duidt dit als ‘confrontatie met de complexiteit van dingen’. Perfectionisme is een kwaliteit die hoogbegaafden veel brengt. Alle kunstenaars, componisten en wetenschappers hebben deze kwaliteit goed in gezet om om mooie dingen te maken. Het kan ook in de weg zitten als je hierdoor niet tot keuzes kunt komen of dingen gaat vermijden omdat ze nooit aan je eigen eis kunnen voldoen.

6. Scherp waarnemingsvermogen

Een hoogbegaafd kind heeft een scherp oog voor details, verschillen, sferen, emoties en legt veel verbindingen. Deze nuances zorgen ervoor dat hij intens leeft en hoogsensitief is. Hoogbegaafdheid is dus onlosmakelijk verbonden met hoogsensitiviteit.

7. Afwijkende interesses

Ontdekkingsreizigers, sterrenkunde, programmeertalen, elk kind heeft zijn eigen interesse… Dit maakt het opvoeden van een hoogbegaafd kind erg leuk, omdat het snel enthousiast is om nieuwe dingen te leren en zich vaak diepgaand kan concentreren in een bezigheid die hem boeit. Het kan wel een uitdaging zijn om peers te vinden die zijn of haar interesses delen …

8. Contact zoeken met oudere kinderen

Veel ouders van hoogbegaafde kinderen signaleren een neiging bij hun kind om contact te zoeken met oudere kinderen of volwassenen. Dit komt omdat hoogbegaafde kinderen talig erg sterk zijn en onbewust aanvoelen dat zij daardoor interessantere gesprekken met oudere kinderen of met volwassenen kunnen voeren.

Meer lezen?

Hoogbegaafde meisjes
Waarom hoogbegaafdheid bij meisjes minder snel wordt ontdekt dan bij jongens.

Casus Irma (8 jaar)
Irma is de ideale leerling!

Ruimte voor autonomie
Waarom hoogbegaafde kinderen zo’n sterke eigen wil hebben.

Hulp nodig?

Test het IQ van je kind
Wil je weten of je kind hoogbegaafd is? Wij hebben jarenlange ervaring met IQ testen bij hoogbegaafde kinderen.

Coaching van jezelf
Heb je vragen of loop je ergens op vast bij de opvoeding van je kind?

Excursies voor hoogbegaafde kinderen
Om tegemoet te komen aan de leerhonger van je kind, organiseert Dotado dagjes uit.

Heb je vragen of wil je een afspraak maken?

Wil je jezelf of je kind aanmelden voor een IQ-test, een onderzoek, coaching, een training of ben je op zoek naar ondersteuning in de opvoeding? Of wil je meer weten over onze diensten?

Bel 010 – 2004 474 of stuur ons een bericht.

Meld je aan