Hoogbegaafde vrouwen
en hoogbegaafde meisjes

Anderzijds blijft het ons toch steeds wel weer verbazen: er zouden toch evenveel hoogbegaafde meisjes als jongens moeten zijn, maar toch komen ze op één of andere manier niet boven water? Hoe komt dat?

Het Horner-effect

Meer nog dan voor mannen en jongens is het voor hoogbegaafde vrouwen en meisjes van groot belang om zich verbonden te voelen met anderen en in relatie te blijven. Een hoogbegaafdheid meisje is zeer sensitief en heeft een enorm aanpassingsvermogen. Met het Horner-effect of ‘de angst voor succes-syndroom’ wordt bedoeld dat vrouwen de neiging hebben onder te presteren in de nabijheid van mannen. Mogelijk zijn zij hierdoor bang hun vrouwelijkheid te verliezen. Zij zullen conflicten of competities negeren als er intimiteit of vriendschap op het spel staat. Zij hebben een grotere neiging dan jongens om te pleasen en aardig gevonden te worden, waardoor zij bijvoorbeeld op school minder snel zullen opvallen vanwege hun uitzonderlijke leerprestaties of hun gedrag. Jongens hebben hier minder last van en zullen dus ook eerder ongewenst gedrag gaan vertonen, wat lastig is voor leerkrachten en ouders. Omdat er dan eerder hulp wordt ingeschakeld, wordt de hoogbegaafdheid ook eerder gediagnosticeerd.

Cinderella complex of Assepoester complex

Een andere oorzaak dat hoogbegaafde vrouwen en hoogbegaafde meisjes ervan weerhoudt om hun talenten te laten schitteren, wordt wel het Cinderella complex genoemd. Hiermee worden angsten en houdingen bedoeld, waarmee de hoogbegaafde vrouw zichzelf te afhankelijk van anderen maakt. Zoals Cinderella wachten deze vrouwen voor iets of iemand van buitenaf die hun leven komt veranderen. Deze vrouwen zijn ‘too angry to stay behind and too frightened to move ahead’. Deze vrouw zijn vaak als kind te veel geholpen en hebben te weinig zelfvertrouwen opgedaan. Veel hoogbegaafde vrouwen met dit complex krijgen een relatie waarin er veel ruimte is voor de talenten en carrière van hun partner, maar weinig ruimte om eigen doelen na te streven. Deze vrouwen baseren hun zelfwaardering vooral op de partner met wie ze zijn getrouwd. Het Cinderella complex lijkt erg op wat wel het ‘Assepoester complex’ wordt genoemd. Hiermee wordt bedoeld dat vrouwen het gevoel kunnen hebben dat ze niet voor zichzelf kunnen zorgen maar afhankelijk zijn van meestal een man. Het heet een complex omdat het gaat om de angst om onafhankelijk te zijn. Vrouwen die last hebben van een Assepoester complex zien zichzelf als prinsessen die gered moeten worden door de prins.

Het Imposter Fenomeen

Ten slotte is er nog een ander fenomeen, dat erop duidt dat hoogbegaafde vrouwen een sterke neiging hebben om te geloven dat ze niet zo intelligent zijn, maar dat het een kwestie van geluk is dat ze ergens succes in hebben. Deze vrouwen zijn bang om door de mand te vallen. Dit wordt het Imposter- of bedriegersfenomeen genoemd. Deze vrouwen hebben de neiging hun intelligentie en vaardigheden te onderschatten. Binnen onze praktijk zien wij veel intelligente vrouwen met zeer intelligente kinderen. In gesprekken geven zij vaak aan dat de intelligentie van hun kind ‘van hun man afkomstig is’ en dat zij zelf de gevoelige en sociale van het stel zijn, zeker niet de intelligente.

Kenmerken hoogbegaafde vrouwen

Hoogbegaafde vrouwen laten ander gedrag zien dan hoogbegaafde mannen. Kenmerken van hoogbegaafdheid bij een volwassen vrouw zijn vaak het enorme aanpassingsvermogen en de emotionele intelligentie. Ze kunnen zich bijzonder goed in anderen verplaatsen. Tegelijk laten zij ook vaker teruggetrokken gedrag zien en lijkt er meestal een rem te zitten op het laten zien van hun talenten. Er zijn maar weinig rolmodellen voor hoogbegaafde vrouwen en meisjes. Ze stellen daarom onrealistisch hoge eisen aan zichzelf en willen in alle rollen goed zijn: moeder, partner, vriendin en werkgever …

De laatste tijd bespeuren wij een lichte trend in het toenemend aantal aanmeldingen van meisjes die vermoedelijk hoogbegaafd zijn. Ook laten steeds meer vrouwen zich testen op hoogbegaafdheid. Ze zijn het leven van te veel aanpassen beu geworden en zetten, voorzichtig maar dapper, een stap richting het licht… Dat geeft hoop voor een nieuwe generatie hoogbegaafde vrouwen en meisjes en voor meer aandacht voor hoogbegaafdheid bij vrouwen en hun dochters! Zodat hoogbegaafdheid bij volwassenen zichtbaar wordt, juist ook bij de vrouwen en meisjes onder hen!

Gebruikte literatuur:
Barbara A. Kerr (1994). Smart Girls. Revised Edition. Greet Potential Press.

Sieuwke Ronner en Noks Nauta. Hoogbegaafd én vrouw! Geraadpleegd op 16 januari 2022.

Meer weten?

Wat houdt hoogbegaafdheid bij volwassenen in?
In dit artikel komen vragen aan bod die vaak in onze praktijk zijn gesteld. Door volwassenen die willen weten of ze hoogbegaafd zijn en hoe ze dat dan kunnen weten. Maar ook door hun partners, vriendinnen en werkgevers.

Hoogsensitief en hoogbegaafd
Hoogsensitiviteit is dus één van de meest wezenlijke zijnskenmerken bij hoogbegaafde volwassenen maar ook kinderen.

Hulp nodig?

Meidengroep voor hoogbegaafde meisjes
Om een hoogbegaafd meisje tot bloei te laten komen en de kans te geven zichzelf in een veilige setting te laten zien, organiseert Dotado de meidengroep.

IQ-test
Om hoogbegaafde vrouwen te helpen hun potentieel in te kunnen zetten en zichzelf beter te begrijpen, kunnen zij een IQ-test voor volwassenen laten doen.

Coaching
Als hoogbegaafde, gevoelige vrouw kun je bij ons terecht in coaching als het gaat om thema’s zoals aanpassen, faalangst, anders voelen en gevoeligheid.